Een thuisbatterij is een energieopslagsysteem dat overtollige elektriciteit, meestal geproduceerd door zonnepanelen, opslaat voor later gebruik. In plaats van overtollige elektriciteit terug te sturen naar het net, wat meestal gebeurt bij een standaard zonnepanelensysteem, wordt de energie opgeslagen in de batterij. Deze energie kan later worden gebruikt wanneer de zonnepanelen geen elektriciteit opwekken, zoals ’s nachts of tijdens bewolkte dagen.

Thuisbatterijen maken gebruik van verschillende soorten chemische samenstellingen, maar de meest voorkomende zijn lithium-ion batterijen. Deze batterijen zijn compact, hebben een hoge energiedichtheid en een lange levensduur. De werking van een thuisbatterij is relatief eenvoudig: als de zonnepanelen meer elektriciteit produceren dan het huishouden op dat moment verbruikt, wordt de overtollige energie naar de batterij geleid. Wanneer het huishouden meer elektriciteit nodig heeft dan de zonnepanelen produceren, levert de batterij de opgeslagen energie.

Er zijn verschillende voordelen verbonden aan het installeren van een thuisbatterij:

• Zelfvoorziening: Door een thuisbatterij te installeren, kun je meer zelfvoorzienend worden. Je bent minder afhankelijk van het elektriciteitsnet en kunt je eigen opgewekte energie gebruiken wanneer je die nodig hebt.
• Lagere energiekosten: Door gebruik te maken van opgeslagen energie uit je thuisbatterij kun je je energierekening verlagen. Je gebruikt minder elektriciteit van het net, vooral op momenten dat de stroomprijzen hoog zijn.
• Optimalisatie van zonne-energie: Een thuisbatterij helpt bij het maximaliseren van het gebruik van zonne-energie. In plaats van de overtollige energie terug te leveren aan het net tegen een lage vergoeding, kun je deze energie opslaan en gebruiken op momenten dat de opwekking laag is.
• Back-upstroom: Sommige thuisbatterijen bieden een noodstroomvoorziening bij stroomuitval. Dit kan erg nuttig zijn in gebieden met een onbetrouwbare elektriciteitsvoorziening.
• Milieuvriendelijkheid: Door meer gebruik te maken van zelfopgewekte zonne-energie verklein je je ecologische voetafdruk. Je draagt bij aan de vermindering van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.

Er zijn verschillende soorten thuisbatterijen beschikbaar, elk met hun eigen kenmerken en voordelen:

• Lithium-ion batterijen: Dit zijn de meest voorkomende thuisbatterijen vanwege hun hoge energiedichtheid, efficiëntie en lange levensduur. Ze zijn relatief compact en kunnen in verschillende configuraties worden geplaatst. Bekende voorbeelden zijn de Tesla Powerwall en de LG Chem RESU.
• Loodzuur batterijen: Dit is een oudere technologie die nog steeds wordt gebruikt vanwege de lage kosten. Ze hebben echter een kortere levensduur en een lagere energiedichtheid vergeleken met lithium-ion batterijen. Loodzuur batterijen worden meestal gebruikt in off-grid systemen.
• Flow batterijen: Dit is een nieuwere technologie die nog in ontwikkeling is, maar veelbelovend is vanwege de mogelijkheid om energie voor langere periodes op te slaan zonder capaciteitsverlies. Flow batterijen zijn momenteel duurder en groter dan andere opties, maar bieden potentieel voor schaalbaarheid in de toekomst.
• Zoutwater batterijen: Deze batterijen maken gebruik van niet-giftige, milieuvriendelijke materialen. Ze hebben een lagere energiedichtheid dan lithium-ion batterijen, maar bieden een veiligere en milieuvriendelijkere optie. Ze zijn echter nog niet wijdverspreid verkrijgbaar.

De kosten van een thuisbatterij kunnen sterk variëren, afhankelijk van het merk, de capaciteit, het type batterij en de installatiekosten. In Vlaanderen liggen de prijzen voor een thuisbatterij meestal tussen €4.000 en €10.000. Hieronder een overzicht van factoren die de prijs beïnvloeden:

• Capaciteit: De opslagcapaciteit van de batterij, uitgedrukt in kilowattuur (kWh), is een van de belangrijkste kostenbepalende factoren. Hoe hoger de capaciteit, hoe duurder de batterij.
• Merk en technologie: Bekende merken zoals Tesla, LG en Sonnen kunnen duurder zijn, maar bieden vaak betrouwbaarheid en een goede garantie. De technologie van de batterij speelt ook een rol; lithium-ion batterijen zijn meestal duurder dan loodzuur batterijen.
• Installatiekosten: De kosten voor het installeren van een thuisbatterij kunnen variëren, afhankelijk van de complexiteit van de installatie, de locatie van de woning en eventuele aanvullende apparatuur zoals omvormers.
• Subsidies en premies: In Vlaanderen zijn er verschillende subsidies beschikbaar die de kosten van een thuisbatterij aanzienlijk kunnen verlagen. Dit kan de totale kosten met enkele duizenden euro’s verminderen.

De ideale grootte van een thuisbatterij hangt af van verschillende factoren, waaronder je energieverbruik, de grootte van je zonnepanelensysteem en je doelstellingen met betrekking tot energieopslag. De opslagcapaciteit van een thuisbatterij wordt gemeten in kilowatturen (kWh). De meeste huishoudens kiezen voor batterijen met een capaciteit tussen 5 kWh en 15 kWh, afhankelijk van hun energieverbruik en de grootte van hun zonnepaneleninstallatie. Een batterij van 10 kWh kan bijvoorbeeld genoeg energie opslaan om een gemiddeld huishouden gedurende een nacht van stroom te voorzien, afhankelijk van het energieverbruik. Het is belangrijk om te kiezen voor een batterijcapaciteit die aansluit bij je dagelijkse energiebehoeften en het opwekken van energie door je zonnepanelen. Hier zijn enkele overwegingen:

• Dagelijks energieverbruik: Bepaal je dagelijkse energieverbruik, vooral tijdens de nachtelijke uren wanneer je geen zonne-energie opwekt. Dit geeft je een idee van de benodigde opslagcapaciteit.
• Grootte van het zonnepanelensysteem: Als je zonnepanelen veel energie opwekken, heb je een grotere batterij nodig om de overtollige energie op te slaan. Als je een klein zonnepanelensysteem hebt, kan een kleinere batterij voldoende zijn.
• Back-upvereisten: Als je wilt dat je thuisbatterij als back-up dient tijdens stroomuitval, heb je misschien een grotere batterij nodig om voldoende energie op te slaan voor essentiële apparaten zoals verlichting, koeling en verwarming.
• Budget: Grotere batterijen zijn duurder, dus het is belangrijk om een balans te vinden tussen capaciteit en budget. Het kan nuttig zijn om met een energieadviseur te overleggen om de optimale grootte voor jouw specifieke situatie te bepalen.

De levensduur van een thuisbatterij varieert afhankelijk van het type batterij en het gebruikspatroon, maar de meeste thuisbatterijen hebben een levensduur van 10 tot 15 jaar. De levensduur wordt doorgaans gemeten in aantal cycli, waarbij een cyclus wordt gedefinieerd als één volledige lading en ontlading van de batterij. Moderne thuisbatterijen kunnen circa 6.000 cycli meegaan, wat betekent dat ze onder normale omstandigheden meer dan 20 jaar kunnen functioneren.

Ja, je kunt een thuisbatterij installeren zonder zonnepanelen. In dat geval gebruik je de batterij om energie op te slaan die je van het net hebt gekocht tijdens periodes van lage tarieven, bijvoorbeeld ’s nachts, en deze energie te gebruiken tijdens piekuren wanneer de tarieven hoger zijn. Dit kan vooral voordelig zijn in combinatie met dynamische energiecontracten. Echter, de meeste voordelen van een thuisbatterij worden gehaald uit de combinatie met zonnepanelen, omdat je dan volledig kunt profiteren van zelfopgewekte hernieuwbare energie.

De installatie van een thuisbatterij moet worden uitgevoerd door een gekwalificeerde elektricien of installateur. Het proces omvat meestal de volgende stappen:

• Evaluatie van je energiebehoeften: De installateur beoordeelt je energieverbruik en de capaciteit van je zonnepanelen om de juiste batterijcapaciteit te bepalen.
• Plaatsing van de batterij: De batterij wordt op een veilige en toegankelijke plek in je huis geïnstalleerd, vaak in de kelder, garage of een andere geschikte ruimte.
• Aansluiting op het elektrische systeem: De batterij wordt aangesloten op je meterkast en eventuele zonnepaneleninstallatie.
• Configuratie en inbedrijfstelling: De batterij wordt geconfigureerd en getest om ervoor te zorgen dat alles naar behoren werkt. De installateur zal ook uitleg geven over het gebruik en onderhoud van de batterij. De installatie kan enkele uren tot een paar dagen duren, afhankelijk van de complexiteit van het systeem.

Thuisbatterijen zijn over het algemeen veilig wanneer ze correct zijn geïnstalleerd en gebruikt volgens de richtlijnen van de fabrikant. Moderne lithium-ion batterijen, die het meest worden gebruikt, hebben ingebouwde veiligheidsmechanismen zoals temperatuurmonitoring, automatische uitschakeling bij overbelasting en bescherming tegen kortsluiting. Het is echter belangrijk om te zorgen voor een goede ventilatie rondom de batterij en om geen overmatige warmteontwikkeling toe te laten. Het gebruik van een gekwalificeerde installateur en het volgen van de aanbevolen onderhoudsinstructies minimaliseert het risico op problemen.

Wanneer de thuisbatterij volledig is opgeladen, en er nog steeds overtollige energie wordt geproduceerd door je zonnepanelen, zal deze energie meestal terug worden geleverd aan het elektriciteitsnet, tenzij je off-grid leeft. In Vlaanderen is er een systeem van terugleververgoeding, waarbij je een vergoeding krijgt voor de elektriciteit die je aan het net levert. Dit bedrag ligt echter vaak lager dan wat je betaalt voor de energie die je van het net afneemt. Daarom is het optimaliseren van je eigen verbruik voordeliger dan het terugleveren van energie aan het net.

• AC-gekoppelde batterijen: Deze batterijen worden aangesloten op de wisselstroom (AC) kant van je elektrische systeem, meestal na de omvormer van je zonnepanelen. Ze zijn flexibeler in termen van installatie en kunnen eenvoudig worden toegevoegd aan een bestaand systeem zonder de noodzaak om de zonnepanelen opnieuw te bedraden.
• DC-gekoppelde batterijen: Deze batterijen worden aangesloten op de gelijkstroom (DC) kant, direct tussen de zonnepanelen en de omvormer. Ze zijn efficiënter omdat ze direct de gelijkstroom van de zonnepanelen kunnen gebruiken zonder omzettingsverliezen naar wisselstroom. DC-gekoppelde systemen zijn vaak complexer en vereisen een integratie met de omvormer van het zonnesysteem.